สีปกติ
ขาวดำ
ดำ-เหลือง
เฟนทานิล (Fentanyl)
28 มีนาคม 2566
- ชื่อสามัญทางยา คือ เฟนทานิลเป็นยากลุ่มโอปิออยด์ที่ถูกสังเคราะห์ขึ้น มีความแรงในการระงับปวดมากกว่ามอร์ฟีนประมาณ ๕๐ – ๑๐๐ เท่า ในประเทศไทย เฟนทานิลถูกควบคุมเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท ๒ ตามประมวลกฎหมายยาเสพติด
- ข้อบ่งใช้ทางการแพทย์ คือ เป็นยาระงับปวดในกลุ่มโอปิออยด์ (Opioid) ใช้รักษาอาการปวดชนิดรุนแรง เช่น อาการปวดจากโรคมะเร็ง ออกฤทธิ์โดยเข้าไปจับกับตัวรับโอปิออยด์ ชนิด mu Receptors ในระบบประสาทส่วนกลางที่สมองและไขสันหลังเป็นหลัก
- ฤทธิ์ของยา ทำให้เกิดอารมณ์ผ่อนคลาย เคลิบเคลิ้มเป็นสุข จึงพบว่ามีการนำไปใช้ในทางที่ผิด ซึ่งส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปแบบผง และของเหลว นอกจากนี้ยังพบว่ามีการนำเฟนทานิลไปผสมกับยาเสพติดตัวอื่น เช่น เฮโรอีน โคเคน เพื่อเพิ่มฤทธิ์อีกด้วย
- กลไกการออกฤทธิ์ ออกฤทธิ์โดยเข้าไปจับกับตัวรับโอปิออยด์ ชนิด mu Receptors ในระบบประสาทส่วนกลางที่สมองและไขสันหลังเป็นหลัก
- สำหรับในประเทศไทย สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาจะเป็นผู้จัดหาและจำหน่ายให้กับสถานพยาบาลทั่วประเทศ การจ่ายยาดังกล่าวให้แก่ผู้ป่วยต้องควบคุมการสั่งจ่ายโดยแพทย์ และสถานพยาบาลที่จ่ายต้องได้รับใบอนุญาตจำหน่ายยาเสพติดให้โทษในประเภท ๒ ประชาชนทั่วไปไม่สามารถหาซื้อจากร้านขายยาได้
- รูปแบบยา ยาเฟนทานิลที่มีการใช้ทางการแพทย์ในประเทศ จะเป็นในรูปแบบยาฉีดและแผ่นแปะผิวหนัง
- อาการไม่พึงประสงค์/อันตรายจากการใช้ยา กรณีได้รับยาเกินขนาด ได้แก่ รูม่านตาหดเล็ก อ่อนเพลีย กังวล เวียนศีรษะรุนแรง ความดันต่ำ หน้ามืดคล้ายเป็นลม เป็นไข้ ผิวหนังเย็นชื้น ชัก กดการหายใจ ทำให้หายใจลำบาก
- บทกำหนดโทษ Fentanyl ถูกควบคุมเป็นยาเสพติดให้โทษในประเภท 2 ตามประมวลกฎหมายยาเสพติด มีการควบคุมและบทกำหนดโทษดังนี้
